Guangzhou Televizyon Kulesi
Guangzhou televizyon kulesi, dünyanın en uzun televizyon kulesidir. Kulenin çelik yapısı son derece karmaşıktır. 450 metreye kadar yükselen beton bir iskeleti vardır, iskeletin etrafı 24 çelik sütun ve 46 halkadan oluşan bir kafesle çevrilidir. Kule tam ortasında bir bel kısmı oluşturacak bir şekilde bükülüyor ve üst tarafa doğru oval bir şekilde genişliyor. Televizyon kulesini 156 metre daha yükselten yani 610 metre ile Dünyada türünün en yüksek örneği kılan anteni göze çarpıyor. Şekli istisna olduğundan hiç bir inşaat yönetmeliğinin kapsamına girmiyor. Tasarımcı mimarlar sadece 5 yıldır bu sektörde çalışıyorlardı. İnşaat ekibi o kadar verimli çalışmıştır ki her 5 günde 1 kat tamamlamışlardır. Çinlilere binayı sevdirmek amacıyla kültüre uygun olarak kuleye bir modern efsane yazılmıştır. Nehrin hanımı efsanesi olarak bilinmektedir. Kule tamamlandığında vinçler toplamda 650 bin tonluk çelik taşımış oldular. Rüzgar testlerinde sonuçlar binanın en güçsüz yerinin anteni olduğunu ve kulenin çok güçlü olduğunu ortaya koymuştur. Binanın en özel yeri bel kısmı ve ne kadar ince olursa okadar zarif gözükeceği mimarlar tarafından bilinmekteydi. Bina şekli itibariyle tasarımda tüm parçalar birbirinden farklıydı ilk olarak bu parçaları bir standart şekle bağladılar. Böylece tüm özel parçalar toplu üretildi.
Çelik parçalar, binanın omurgasını oluşturuyor ve parçaları tam 3 fabrika üretmiştir. Kasım ayında inşaat başlamış ve 2006 ağustosta ilk sütun yerine yerleştirilmiştir. Sütunlar yerleştirildikten sonra içine beton doldurulmuştur. Böylece maliyet düşmüş ve dayanım artmıştır. 2 yıl sonunda inşaat kulenin yüksek yerlerine ulaşmıştır. Kulenin yapımında kullanılan kendi kendine yoğunlaşan beton veya SCC denilen bu beton böylesi yüksek binaların yapımında kullanılmak üzere özel tasarlanmıştır. Beton kendiliğinden yerleştiği için işçilerin elbiselerine kadar ulaşıyor bu sebepten betondan botlar deyimi kullanıyordu. Gök merdiveni 168 metreden 330 metreye kadar giden spiral bir dış cephe merdiveni bu da ziyaretçilere kulenin ince bel kısmı boyunca tırmanma imkanı sağlıyor. Ziyaretçiler için kulenin 5 dk içinde görülüp en tepeye ulaşıp nasıl bir şey olduğunu anlamayacakları bir yapı olmadığı ortadadır. Yukarıya yolculuk başlı başına bir deneyimdir. Bel kısmı iskeletle kafes yapının birbirine bağlı olmadığı tek yer. Bu yüzden kuleye fazladan denge sağlamak için 40 metrede bir ağ şeklinde örgü destekler eklenmiştir. Eklemler güneş ışığı ve rüzgarın etkisiyle çelikte oluşabilecek harekete izin veren kenetleyici ve genişletici eklemlerdir.
400 metre yükseklikte 80. katta birde döner restoran bulunmaktadır. Deprem testlerinde kulenin 12 metrelik bir maketi kullanılmıştır ve kulenin çok güçlü ve dayanıklı olduğu görülmüştür. Binanın zayıf olan bölgelerine ayarlanmış kütle amortisörleri TMD’ler öneriliyordu. TMD’ler binanın sarkaç hareketine ters salınım yapan dev beton bloklardan oluşurlar. Pahalıdırlar ve çok yer kaplarlar. Ama mühendisler hem para hemde yerden kazanç sağlayan bir çözüm bulmuştur. Yangın durumundada kullanılmak üzere herbiri 600 ton ağırlığında 2 dev su tankı 84. ve 85. katlarda restoranın üstünde bulunan su tankları sallanma anında raylar sayesinde salınıma ters yönde hareket yaparak etkiyi azaltacaklardı. Aynı zamanda antende 2 küçük kütle amortisörü daha bulunacak bunlarda sallanmaya ters yönde etki yapacaklardı. Bu sistem deprem veya rüzgar sallantısını %50 ye kadar azaltabilir. Ayrıca bu sistem bina sağlık sistemine bilgisayarlara bağlıdır. Sensörler bu bu yapıyı dünyada en iyi kontrol edilen yüksek bina kılıyor. Sadece bu binayı korumakla kalmıyor gelecekte inşaa edilecek süper kuleler için değerli veriler topluyor.
Binayı korumak aynı zamanda kafes yapının paslanmasını engellemek anlamına geliyor. Öncelikle her bir kaynak yeri pasları ayırmak için kum zımparasından geçirilmiştir. Sonra köprülerde kullanılan türden koruyucu bir alimünyum kat çekilmiştir. Ardından her bir eklem yerine 3 kat boya atılmıştır. Binanın kıvrımlı yapısı pencereler içinde sorun teşkil ediyordu ve bunun için üçgen şeklinde camlar tercih edildi. Asansörler çift katlı ve sadece 1 saat içinde 840 kişiyi kulenin en üst katından zemin kata indirebiliyor. Guangzhou televizyon kulesi dünyanın en yüksek gözlem çemberine sahiptir. 2010 Asya Olimpiyatlarında Guangzhou şehrini ön plana çıkaran ikon süper yapıdır.
Bu içerik Volkan Atabey tarafından aorhan.com için hazırlanmıştır.
Volkan ATABEY e teşekkür ederim.