Anlaşmalı Boşanma ve Süreçleri

Anlaşmalı boşanma evliliği bir yıldan daha uzun süren eşlerin bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlayarak mahkeme huzurunda anlaşmalı boşanmasıdır. Anlaşmalı boşanma 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 166. Maddesinde yer almaktadır. Maddeye göre anlaşmalı boşanma kavramı “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” boşanma sebebine dayalı bir boşanma türüdür.  Anlaşmalı boşanma kurumunun içinde yer aldığı “evlilik birliğinin sarsılması” şeklindeki boşanma sebebi ise bir genel boşanma sebebi olarak karşımıza çıkmakta olup boşanma avukatı yardımıyla bu sürecin daha hızlı sonuçlandırılması mümkündür.

Anlaşmalı Boşanma Şartları

Anlaşmalı boşanma hakkında TMK’nun 166. Maddesinin 2. Fıkrasında yer alan kanuni düzenleme şu şekildedir;

“Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır.”

Kanunda izah edilen düzenlemenin karşılığı uygulamada anlaşmalı boşanma protokolüdür. Anlaşmalı boşanma için gerekli asgari şartları şu şekilde sıralayabiliriz;

1. Tarafların anlaşmalı boşanma konusunda baskı altında olmayan irade beyanları,
2. Evliliğin bir yıldan daha uzun sürmüş olması,
3. Taraflarca hazırlanmış bir anlaşmalı boşanma protokolü,
4. Mahkemeye hitaben yazılan bir anlaşmalı boşanma dilekçesi

Peki, anlaşmalı boşanma için gerekli olan anlaşmalı boşanma protokolünde olması gereken asgari şartlar nelerdir? Bu şartları kanunda da izah edildiği gibi şu şekilde sıralayabiliriz;

• Boşanmanın mali sonuçları ile ilgili düzenleme,
• Çocukların durumu ile ilgili düzenleme

Bu şartlar, anlaşmalı boşanma ile boşanmak isteyen eşler bakımından asgari düzeydeki koşullardır. Örneğin bir anlaşmalı boşanma protokolünde boşanmanın mali sonuçları hakkında bir düzenleme yoksa anlaşmalı boşanma davası usulden reddedilebilir. Ya da protokolde çocukların durumunu düzenleyen bir hüküm olmaması sebebiyle anlaşmalı boşanma davası mahkemece reddedilebilir. Bu sebeplerle anlaşmalı boşanma davasının bir boşanma avukatı yardımıyla açılması her zaman önemlidir.

Peki, boşanmanın mali sonuçları denildiğinde anlamamız gereken nedir? Boşanmanın mali sonuçlarından anlaşılması gerekenler şunlardır;

• Boşanma ile yoksulluğa düşecek olan eşe verilmesi gereken yoksulluk nafakası,
• Daha az kusurlu olan ya da kusursuz olan eşe verilmesi gereken maddi ve manevi tazminat

Çocukların durumları hakkında olması gereken düzenleme ise asgari şu şartları sağlamalıdır;

1. Müşterek çocuğun velayeti konusundaki anlaşma,
2. Müşterek çocuğun velayeti kendisine verilmeyen eşin velayeti kendisinde olan eşe çocuk için vermesi gereken iştirak nafakası

Taraflar, anlaşmalı boşanma protokolünde asgari seviyede bu hususlara ilişkin düzenleme yapmak zorundadır. Fakat genellikle bu durum yanlış anlaşılmalara sebebiyet verebiliyor. Örneğin diğer eş kendisine yoksulluk nafakası verilmesini talep etmiyorsa anlaşmalı boşanma protokolünde bu husus da belirtilmelidir. Yani bir nafaka ya da tazminat talebi olmasa da; böyle bir talebin olmadığı anlaşmalı boşanma protokolünde belirtilmelidir. Bir boşanma avukatı yardımıyla bu süreçler sorunsuz ve talep edildiği şekilde sonuçlandırılabilir.

Anlaşmalı boşanma aşamasında eşler tarafından hazırlanan protokol hâkim tarafından uygun görülmediği takdirde uygun görülmeyen kısımlar hâkim tarafından değiştirilebilir. Taraflar, değiştirilen bu kısımlarda ihtilaf yaşamadığı takdirde anlaşmalı boşanma bu şekilde de gerçekleştirilebilir.

Her halükarda tarafların anlaşmalı boşanma duruşmasında hazır olmaları, boşanma iradelerinin hiçbir baskı altında olmadan verildiğinin hâkim tarafından gözlemlenmesi gerekir. Kısaca hâkim tarafları duruşmada bizzat dinleyerek eşlerin boşanma iradelerinin özgür bir irade beyanına dayalı olup olmadığını görmek zorundadır.

Anlaşmalı boşanma Türk Medeni Kanunu’na göre şu şekilde de gerçekleştirilebilir. Eşlerden birisi genel boşanma sebeplerinden olan “evlilik birliğinin sarsılması” nedenine dayalı olarak çekişmeli boşanma davası açtığında diğer eş bu davayı kabul ederse bu şekilde de anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir. Davayı kabulden sonra ise mahkemeye sunulmak üzere eşlerin birlikte hazırladığı anlaşmalı boşanma protokolünün hazırlanması gerekmektedir.

Eşlerden birinin açtığı çekişmeli ya da anlaşmalı boşanma davası herhangi bir nedenle reddedildikten sonra bu mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren aradan 3 sene geçmeden yeni bir çekişmeli ya da anlaşmalı boşanma davası açılamaz. Mahkemenin ret kararı kesinleştikten sonra 3 sene geçmesine rağmen ortak hayat yeniden tesis edilememişse bu defa açılacak yeni bir çekişmeli ya da anlaşmalı boşanma davası genel boşanma sebeplerinden olan “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” sebebiyle kabul edilir ve boşanma kararı verilir.  Anlaşmalı boşanma süreci hukuk tekniği açısından önemli bir süreç olduğundan bu sürecin tamamının bir boşanma avukatı desteğiyle yönetilmesi tarafların hak kaybına uğramaması için önem arz etmektedir.

Anlaşmalı Boşanma Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Hangisidir?

Anlaşmalı boşanma davalarında yetkili mahkeme 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “yetki” başlıklı 168. Maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre anlaşmalı boşanma davalarında yetkili mahkemeler eşlerden birisinin ikamet ettiği yer mahkemesi ile eşlerin son 6 ay boyunca birlikte ikamet ettikleri yer mahkemesidir.

Anlaşmalı boşanma davasında görevli mahkeme ise Aile Mahkemeleridir. Yetki kuralına göre ikamet edilen yerde bir Aile Mahkemesi olmadığı durumda Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir. Bu durumda Asliye Hukuk Mahkemesi Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya bakmakla görevlidir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Anlaşmalı boşanma davası yukarıda izah ettiğimiz şartları içeren bir anlaşmalı boşanma protokolünün dava dilekçesi ekinde mahkeme sunulması ile açılır.

Peki, anlaşmalı boşanma dilekçesi nasıl hazırlanır? Anlaşmalı boşanma dilekçesi; tarafların adı, soyadı, T.C. Kimlik numaraları, adreslerini içermelidir. Bunun yanı sıra davanın konusu, anlaşmalı boşanma sebepleri ve talep neticesi de anlaşmalı boşanma dilekçesinde yer alması gereken zorunlu unsurlardandır.

Anlaşmalı boşanma dilekçesinde yer alması gereken zorunlu unsurların olmaması durumunda boşanma talebi mahkemece reddedilebileceği gibi eksik görülen bazı kısımların tamamlattırılması için ihtarname de gönderilebilir.

Boşanma dilekçesinin mahkemeye verilmesini takiben mahkeme tarafından taraflara duruşma gününü bildiren bir tensip zaptı ile tebligat gönderilir. Taraflar, tebligat ve tensip zaptında yazılı olan duruşma gün ve saatinde duruşmada bizzat hazır olmalıdır. Anlaşmalı boşanma süreci boşanma avukatı ile yönetilse dahi anlaşmalı boşanma kararı verilebilmesi için hâkimin tarafları bizzat dinlemesi gerektiğinden taraflar duruşmada hazır bulunmazsa boşanma kararı verilmez.

Eğer anlaşmalı boşanma davasını açan eş, süreci avukatsız yönetiyorsa ve duruşmada hazır bulunmazsa dava işlemden kaldırılabilir. Davanın işlemden kaldırılması için duruşmaya gelen davalı eşin davayı takip etmediğini belirtmesi gerekir. Davacı eş duruşmada hazır bulunmamasına rağmen davalı eş davayı takip edeceğini bildirdiği takdirde duruşma bir sonraki gün ve saatte görülmek üzere mahkemece ertelenir.

Bu süreçlerin tamamı hukuk tekniği gerektirdiğinden anlaşmalı boşanma avukatı ile sürecin yönetilmesi, hak kaybına uğramanızı engelleyecektir. Aksi halde dava dilekçeniz ve davanız usulden reddedilebileceği gibi protokolde yazılması gereken asgari unsurların eksikliği nedeniyle hak kaybına uğramanız olasıdır.

Sonuç İtibariyle;

Anlaşmalı boşanma kurumundan faydalanmak isteyen ve evliliklerini sonlandırmak isteyen eşler kanun tarafından kendilerine tanınan bu kanuni düzenlemeden faydalanabilirler. Anlaşmalı boşanma yoluyla evlilik birliğini sonlandırmak için en az bir yıl veya daha fazla evli kalmak gerekmektedir. Diğer unsurların tamamı makalemizde anlatılmıştır.

Kaynak: https://leventsamgar.com/anlasmali-bosanma-davasi-nedir/