Multipl skleroz veya diğer adı ile MS, vücutta belli semptomlara neden olan merkezi sinir sistemine dair bir hastalıktır. Çoğu uzman, bunun bağışıklık sisteminin vücuttaki normal dokulara yanlışlıkla saldırdığı bir otoimmün durum olduğu düşünülmektedir. MS durumunda, bağışıklık sistemi normalde beyindeki sinir liflerini, omuriliği ve optik siniri koruyan miyelin kılıfına saldırır. Bu sinirde altta yatan sinir lifleri hasar görebilir veya yok edilebilmektedir. Ms Hastalığı nedenleri nedir, belirtileri nelerdir, teşhis ve tedavisi nasıl yapılır sorularının yanıtları yazımızın devamında yer almaktadır.
Saldırı ilerledikçe, miyelin kılıfı iltihaplanır ve yavaş yavaş tahrip olur, beyin ve vücudun diğer kısımları arasındaki elektriksel uyarıları bozan düzensiz yara dokusu (skleroz) alanları bırakır. Sklerozun gerçek anlamı “dokunun patolojik sertleşmesi” dir. MS’in neden olduğu lezyonlar ve bunun sonucunda vücuttaki sinir uyarılarının bozulması, multipl skleroz ile ilişkili semptomların çoğuna neden olan şeydir.
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Belirtileri Nelerdir?
MS’de meydana gelen sinir hasarı, merkezi sinir sisteminin hangi kısmına saldırıya uğradığına bağlı olarak çok çeşitli semptomlara yol açabilir. MS, beynin çok sayıda bölgesini ve optik siniri (gözleri beyinden sinyal ileten sinir) ve omuriliği etkileyebilir.
Sıklıkla MS’li iki kişinin tam olarak aynı semptomlara sahip olmadığı söylenir. Ek olarak, bir bireyin semptomları zaman içinde ciddiyetinde değişebilmektedir.
Yaygın Belirtiler
MS’in bazı yaygın erken belirtileri arasında görme sorunları, denge ve yürüme güçlükleri, uyuşma ve karıncalanma ve ısı intoleransı bulunur.
Diğer yaygın semptomlar şunlardır:
- Kaygı
- Mesane ve bağırsak fonksiyon bozukluğu
- Depresyon
- Baş dönmesi
- Yorgunluk
- Kas spastisitesi
- Ağrı
- Düşünme ve hafıza ile ilgili sorunlar
- Cinsel işlev bozukluğu
- Uyku sorunları
- Baş dönmesi
- Zayıflık
Yaygın olmayan Belirtiler
Multipl sklerozun daha az yaygın semptomları şunlardır:
- Solunum Problemleri
- Hareketli kollarda zorluk
- Yüz ifadelerini okumada zorluk
- Ellerde azalmış ince motor kontrolü
- Azalmış tat veya koku hissi
- Baş ağrısı
- İşitme kaybı
- Dokunmaya karşı aşırı duyarlılık
- Kaşıntılı cilt veya değişen hisler
- Nöbetler
- Soğuğa duyarlılık
- Konuşma sorunları
- Yutma problemleri
- Titreme
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Nedenleri Nelerdir?
MS’in kesin nedeni bilinmemektedir. Hiç kimse MS lezyonlarına yol açan bağışıklık reaksiyonunu neyin başlattığını bilmez. Ancak, hastalığı tetiklemek için genetik duyarlılık ve çevresel nedenlerin bir kombinasyonunun gerekli olduğu düşünülmektedir.
Bazı araştırmacılar, bağışıklık saldırısının bazı viral enfeksiyonlar tarafından tetiklendiğini düşünmektedir. Diğerleri düşük D vitamini seviyelerine katkıda bulunan bir neden olarak işaret etmektedir. Sigara içmenin de MS gelişme riskini arttırdığı bilinmektedir.
MS tanısı konan kişilerin çoğunda bilinen bir risk faktörü yoktur. MS hastalarının yaklaşık yüzde 20’sinde aile üyesinde de aynı rahatsızlık vardır, ancak MS ile özdeş bir ikiz olması bile riski sadece yüzde 20-40 oranında arttırır. Bu nedenle, ailede MS geçmişi olması bir şekilde riski arttırsa da, MS genetik veya kalıtsal bir hastalık olarak kabul edilmez.
MS için diğer bazı risk faktörleri arasında kadın cinsiyetine sahip olmak, D vitamini eksikliği, obezite, otoimmün bir duruma sahip olmak, sigara içmek, Epstein-Barr virüsüne maruz kalmak, ergenlik döneminde çoklu sarsıntılar yaşamak ve ekvatordan uzakta yaşamak yer alır.
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Teşhisi
MS, genellikle aşağıdakileri içerebilen çeşitli tıbbi testlerin sonuçlarıyla birlikte kişinin semptom geçmişi temelinde teşhis edilir:
- Fiziksel hareket ve koordinasyon, görme, denge ve zihinsel işleyişin nörolojik değerlendirmesi
- Diğer koşulları elemek etmek için kan testleri
- MS’e özgü beyin lezyonlarını tespit etmek için manyetik rezonans görüntüleme ( MRI ) taramaları
- MS hastalarında bulunma olasılığı daha yüksek maddeler içerebilen beyin omurilik sıvısı elde etmek için lomber ponksiyon (omurilik)
MS’in erken teşhis edilmesi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak amacıyla tedavinin erken başlaması için önemlidir.
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) Tedavisi
MS tedavisi genellikle hastalığı nüksedenlerin ve şiddetini azaltmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için i ilaçlar verilmektedir. Ancak bu ilaçlar MS semptomlarını tedavi etmez veya devam etmekte olan bir MS nüksünü kısaltmada etkili değildir.
Bu nedenle, MS tedavisi genellikle aşağıdakileri içeren çok hücreli bir yaklaşımı kapsar:
- Relapsları kısaltmak için yüksek dozda steroid veya bazen plazmaferez kullanmak
- Relapsları ve hastalığın ilerlemesini önlemek için hastalığı hafifletici tedaviler kullanma
- İlaç, fizik tedavi, diğer rehabilitasyon terapileri, sağlıklı bir yaşam tarzı ve tamamlayıcı tedaviler kullanarak MS semptomlarını tedavi etmek
- Depresyon, anksiyete ve diğer duygudurum bozuklukları için danışmanlık ve destek sağlamak
MS Hastalığı (Multiple Skleroz) için hangi doktor ve hangi bölüme, ne zaman gidilmeli?
MS hastalığı belirtileri görülen kişinin hastanenin Nöroloji bölümüne giderek doktorlara şikayetlerini bildirip muayene olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra nöroloji hastaneleri alanında uzman hastaneler de hizmet vermektedir.Hastalığın teşhisinde ve tedavisinde gecikme durumunda hastalık kişiye ciddi sağlık problemleri yaşatacaktır.
Hamilelikte MS Hastalığı (Multiple Skleroz)
MS hastalığı gebeliğe engel değildir. MS hastalığı belirtileri gebelik sürecinde %70 daha az görülmektedir. Hasta eğer gebelik planı var ise ilaçlarını en az 1 ay önce bırakılması gerekmektedir.
Bebeklerde ve Çocuklarda MS Hastalığı (Multiple Skleroz)
MS hastalığı yetişkin hastalığı olarak bilindiğinden çocuklarda ve bebeklerde oldukça nadir görülmektedir. Çocuklarda ve bebeklerde MS belirtileri halsizlik, yürüme bozukluğu, baş dönmesi, Duygusal bazı bozukluklar , kol ve bacaklarda görülen uyuşma ve denge kaybıdır. Bunların yanı sıra çocuklarda en sık görülen belirti tek gözde görme kaybıdır.
